پرسش قرآنی:پرسش8 قرآن روی چه چیزهایی نوشته می شد؟
بسم الله الرحمن الرحیم
پرسش قرآنی:پرسش8 قرآن روی چه چیزهایی نوشته می شد؟
قرآن روی چه چیزهایی نوشته می شد؟
جرجی زیدان در تاریخ تمدن اسلام می نویسد: قلم را از نی می ساختند و مرکب را که مداد می گفتند از گرد ذغال و یا گرد سیاه دیگری تهیه کرده مایع لزجی مثل صمغ و مانند آن به آن می افزودند. اما کاغذ اعراب در ابتدا پوست بود که آن را رق می گفتند گاه هم روی پارچه می نوشتند و مشهورترین آن، پارچه بافت مصر به نام قباطی بود و معلقات سبع پیش از اسلام بر روی همان پارچه نوشته شده بود، هر گاه پارچه یا پوست به دست نمی آوردند روی چوب یا استخوان یا سنگ یا سفال و مانند آن می نوشتند در ج 3 ص 83 همان کتاب هست: هر آیه و سوره که نازل می شد آن را کاتبان وحی روی تکه های پوست یا استخوان های پهن مانند کتف و دنده ها یا روی لیف خرما و یا روی سنگهای پهن سفید می نوشتند، در تاریخ قرآن ص 47 پارچه و حریر را اضافه کرده و گوید آنها را صحف می گفتند، و یک کتاب از این گونه صحف برای پیغمبر نوشته و به او دادند که حضرت آنها را در خانه خود می گذاشت.
از این نقل معلوم می شود که نویسندگان وحی یک نسخه هم به حضرت رسول (ص) می داده اند و آن حضرت آنها را جمع می کرده است « و افی ج 5 ص 274در آخر کتاب صلوه از امام صادق (ع) نقل کرده که رسول خدا (ص) ( در هنگام وفات) فرمود: یا علی قرآن در پشت سر خوابگاه من در صحیفه ها و حریر و قرطاسهاست آن ها را جمع کنید و نگذارید قرآن ضایع شود چنانکه یهود تورات را ضایع کردند علی (ع) قرآن را در پارچه ای زرد نوشت و در خانه اش با تمام رسانید و فرمود قرآن را جمع نکنم عبا بدوشم نخواهم انداخت گاهی شخصی می خواست دم در آن حضرت را ملاقات کند بدون عبا میامد تا قرآن را جمع نمود و بعد از وفات آن حضرت تالیف نمودند. محمد بن اسحق در فهرست می گوید جمع کنندگان قرآن در دوره رسول اکرم (ص) عبارت بودند از امیر المومنین علی بن ابیطالب، سعد بن عبید، ابو الدرداء، معاذ بن جبل بن اوس، ثابت بن زیدبن نعمان، ابی بن کعب، و زیدبن ثابت. در تاریخ قرآن بعد از نقل این سخن چند روایت از بخاری وا تقان سیوطی و از بیهقی و مناقب خوارزمی و غیره در این زمینه نقل کرده است.
ناگفته نماند: آنچه نباید تردید کرد این است که در زمان رسول خدا (ص) قرآن بدان گونه که گفته شد جمع گردید و حتی یک نسخه از آن در منزل آن حضرت بود که به علی (ع) سفارش آن را کرد، قطع نظر از حافظان قرآن که آنها را قراء مکی گفتند و از آن گروه بود که چهل یا هفتاد نفر در واقعه بئر معونه یکجا شهید شدند.
در مجمع البیان از سید مرتضی علم الهدی نقل می کند: قرآن در عهد رسول خدا (ص) به صورتی که امروز هست تالیف شده بود به دلیل آن که: قرآن در آن روز درس خوانده می شد و همه اش را حفظ می کردند و آن را به رسول خدا نشان می دادند و به روی می خواندند و عده ای ماننده عبدالله بن مسعود و ابی بن کعب و دیگران آن را چندین بار بر پیغمبر خواندند ( مجمع ج 1 ص15).
در تاریخ قرآن آمده: آمدی در کتاب الافکار الابکار می نویسد: قرآن های مشهور در دوره صحابه قرائت و بر پیغمبر عرض شده بود و مصحف عثمان بن عفان آخرین قرآن است که بر حضرت عرض شد...
پیفمبر جمعی از قراء را برای یاد دادن قرآن به مدینه فرستاد بخاری به اسناد خود از براء روایت کرده که گفت: اول کسی که از یاران پیغمبر پیش ما آمد مصعب بن عمیر و ابنا م مکتوم بود آنها آمده شروع کردند که قرآن را به ما یاد دهند پس از آن عمار و بلال آمدند، وقتی که پیغمبر مکه را فتح نمود مغاذ بن جبل را برای تعلیم قرآن در آن جا گذاشت ( تاریخ قرآن ص 42 ترجمه سحاب).
نگارنده گوید: در این که رسول خدا (ص) در کار تدوین و تعلیم قرآن دقت می فرمودند شکی نیست و نمایندگانی که برای تعلیم قرآن اعزام و منصوب می شدند هر یک آنچه از قرآن تا آن وقت نازل شده بود و یا مقداری از آن را می دانستند ولی ظاهراً جمع همه قرآن در یک پارچه و یا پوستها بصورت کتاب بعد از رحلت آ« حضرت صورت گرفته و پیش از آن به صورت الواح و صحف در نزد کاتبان وحی و یک نسخه هم نزد خود آن حضرت بود.
قرآن پس از رحلت پیامبراکرم(صلی الله علیه وآله وسلم)
پس از رحلت آن حضرت اولین کسی که به انزوا پرداخته قرآن را به ترتیب نزول در یک مصحف جمع آوری کرد علی بن ابیطالب (ع) و هنوز شش ماه از رحلت نگذشته بود که از نوشتن آن فراغت یافت.
