افضل اعمال نزد خداوند متعال چيست؟ وترجمه ها

بسم الله الرحمن الرحیم

افضل اعمال نزد خداوند متعال چيست؟

افضل الاعمال همواره به معنای با فضیلت‌تر بودن یک عمل نسبت به تمام اعمال دیگر نیست؛ به عبارتی این فضیلت و برتری، مطلق نیست، بلکه منظور برتری نسبی نسبت به بسیاری از اعمال دیگر است.در ارتباط با بیان برترین و بهترین اعمال که در روایات آمده، باید گفت که «افضل الاعمال» همواره به معنای با فضیلت‌تر بودن یک عمل نسبت به تمام اعمال دیگر نیست؛ به عبارتی این فضیلت و برتری، مطلق نیست، بلکه منظور برتری نسبی نسبت به بسیاری از اعمال دیگر است.

 بهترین عمل در روایات
در روایات متعددی از کارهای مختلفی به عنوان بهترین عمل، یاد شده است؛ مانند:
انتظار فرج، [1] صلوات بر محمد و آل محمد (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)، [2] آب دادن به تشنگان، [3] حُبّ علی (علیه‌السّلام)، [4] وارد نمودن شادی بر مؤمن، [5] استمرار داشتن در عمل نیک، [6] زیارت قبر امام حسین (علیه‌السّلام)، [7] نماز شب، [8] نماز اول وقت، [9]اطعام به دیگران، [10] سخت‌ترین اعمال. [11]

بهترین اعمال با یک قید
در کنار این احادیث؛ روایاتی وجود دارد که بهترین اعمال را با اضافه کردن یک قید، مانند بهترین اعمال در مقاطع زمانی (مانند: روز جمعه، [12]ماه مبارک رمضان، [13] شب نیمه شعبان [14] بر شمرده است.

نمونه‌ای از جمع روایات
در این‌جا برای نمونه برخی از روایات را بیان کرده، آن‌گاه به تحلیل و بررسی این موضوع خواهیم پرداخت.
1.اَنَّ رَجُلًا جَاءَ اِلَی رَسُولِ اللهِ (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فَقَالَ اَخْبِرْنِی مَا اَفْضَلُ الْاَعْمَالِ فَقَالَ الْاِیمَانُ بِالله‌؛ [15] شخصی خدمت رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) رسید و پرسید کدام کار با فضیلت‌تر است، حضرت فرمود: ((ایمان به خدا)).

2.َ لَیْسَ شَیْ‌ءٌ مِمَّا افْتَرَضَ اللهُ عَلَی الْعِبَادِ اَشَدَّ مِنَ الْجِهَادِ هُوَ اَفْضَلُ الْاَعْمَالِ ثَوَابا؛ [16] در آن چیزهایی که خداوند بر بندگانش واجب فرمود، چیزی سخت‌تر و با فضیلت‌تر از جهاد وجود ندارد.

3.وَ اَفْضَلُ الْاَعْمَالِ عِنْدَ اللهِ اِدْخَالُ السُّرُورِ عَلَی الْمُؤْمِنِ؛ [17] با فضیلت‌ترین اعمال در پیشگاه خدای متعال، وارد نمودن شادی بر مؤمن است.

4.عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ اَبِیهِ (علیه‌السّلام) اَنَّ النَّبِیَّ (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) قَالَ: فَوْقَ کُلِّ بِرٍّ بِرٌّ حَتَّی یُقْتَلَ الرَّجُلُ فِی سَبِیلِ اللهِ عَزَّ وَ جَلَّ فَاِذَا قُتِلَ فِی سَبِیلِ اللهِ فَلَیْسَ فوقُهُ برٌّ؛ ‌ [18] بالاتر از هر نیکی‌ای نیکی دیگری است، تا این‌که کسی در راه خدا کشته شود، و هنگامی که در راه خدا کشته شد، بالاتر از آن نیکی‌ای وجود ندارد.

5.اِذَا کَانَ یَوْمُ الْقِیَامَةِ جَمَعَ اللهُ عَزَّ وَ جَلَّ النَّاسَ فِی صَعِیدٍ وَاحِدٍ وَ وُضِعَتِ الْمَوَازِینُ فَتُوزَنُ دِمَاءُ الشُّهَدَاءِ مَعَ مِدَادِ الْعُلَمَاءِ فَیَرْجَحُ مِدَادُ الْعُلَمَاءِ عَلَی دِمَاءِ الشُّهَدَاءِ؛ [19] وقتی در روز قیامت خداوند تمام مردم را در یک‌جا جمع کند، و ترازوی اعمال آورده شود، خون شهیدان با قلم دانشمندان وزن می‌شود، و قلم علما بر خون شهیدان برتری خواهد یافت. چیزی با علم برابری نمی کند:
در نهایت می توانیم به این نتیجه برسیم که چیزی در زندگی انسان با فضیلت تر از کسب علم و آگاهی نیست. ایمان و بندگی خدا بسیار اهمیت دارد مشروط به اینکه آگاهانه باشد. و حتی زیارت امام حسین ع هم در صورتی که با آگاهی انجام شود آن ثواب فراوانی که در روایات آمده را دارد. ارزش هر عملی را علم و آگاهی تعیین می کند.

همان‌طور که دیده می‌شود، در این احادیث از کارهای مختلفی به عنوان بهترین عمل یاد شده است. حال چگونه می‌توان این روایات را در قالب یک بحث منطقی با هم جمع کرد؟
در این راستا دو مسئله را باید مورد دقت قرار داد:
1.تفاوت در ملاک
همه این اعمال که در روایات به عنوان «بهترین عمل» آمده است، با ملاک و معیار مختلف، بیان شده است. وقتی روایت می‌گوید؛ بهترین عمل نماز شب است، یک‌سری از ملاک‌ها را مورد نظر داشته، اما وقتی فرمود بهترین عمل، جهاد است، برخی دیگر از معیارها را در نظر گرفته است. به طور مثال؛ وقتی جهاد در راه خدا پیش می‌آید، بهترین عمل، جهاد در راه خدا است. و وقتی ملاکات زیارت قبر امام حسین (علیه‌السّلام) در اربعین یا زیارت دیگر ائمه در ایام خاص مهیا شود، بهترین اعمال زیارت ائمه است.
بنابراین، اختلاف در ملاکات، دلیل خوبی برای توجیه علمی این‌گونه از روایات است. تعدادی از این امور مانند؛ «جهاد»، دارای ملاک و اثر مستقیم اجتماعی‌اند. برخی از آنان صرفاً جنبه شخصی دارند، و برخی مانند «انتظار فرج» از هر دو خصوصیت برخوردار است، اما برخی دیگر مانند «حب علی (علیه‌السّلام)» اصولاً از باب اعتقادند نه عمل. در پاره‌ای از روایات نیز مصداق خاصی برای برترین عمل، ذکر نشده و گفته شد: «برترین اعمال، سخت‌ترین آنها است».  20
2.اختلاف در شرایط
گاهی شرایط موجود در ناحیه مکلّف است که این روایات را توجیه علمی می‌کند. فرق آن با قسمت اول این است که در قسمت اول، ملاک‌ها و معیارهای موجود در ناحیه آن فعل مخصوص (نماز، جهاد و...) ، موجب فرق و اختلاف بین این اعمال می‌شود، ولی در قسمت دوم، وجود برخی از شرایط در ناحیه خارج از اصل فعل؛ مانند شرایط ویژه مکلف، شرایط زمانی خاص، و غیره است که موجب توجیه علمی بهتر بودن همه این اعمال با هم می‌شود. مثلاً در مورد انتظار فرج؛ در شرایطی که مسلمانان در سختی‌های مبارزات صدر اسلام قرار داشتند و یا آن زمان که شیعیان در شرایط دشواری فرا می‌گرفتند، مایوس نشدن و منتظر فرج بودن بالاترین عبادت بود؛ چرا که در صورت یاس همه چیز آنان در معرض زوال قرار می‌گرفت، ولی با انتظار فرج، روحیه امید و مقاومت در آنان زنده مانده و راه برای پیروزی و غلبه بر مشکلات فراهم می‌گشت. دیگر موارد نیز شامل همین قاعده کلی است، مسلماً مسئله‌ای مانند «جهاد» بهترین عمل برای زنان - در حالت‌های غیر اضطراری - نیست. همچنین «نماز شب» برای تازه مسلمانی که هنوز نمازهای واجب را فرا نگرفته، نمی‌تواند بهترین عمل باشد.

با توجه به آنچه که بیان شد؛ منظور از این برتری‌ها نسبی است؛ یعنی هریک از این اعمال با توجه به موقعیت و شرایط خود بالاتر از دیگر اعمال است. به عنوان نمونه، اگر پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمود بالاتر از هر نیکی و خوبی، نیکی دیگری نیز وجود دارد، مگر شهادت در راه خدا که بالاتر از آن نیکی‌ دیگری وجود ندارد، این برتری به شرایط زمانی خاصی بستگی دارد که فقط با جهاد و شهادت در راه خدا می‌توان از دین و اهداف آن پاسداری نمود، اما در شرایطی که جامعه در صلح و آرامش نسبی به سر می‌برد، آن‌جا قلم دانشمندان در ترویج دین از خون شهیدان تاثیرگذارتر خواهد بود؛ لذا در این شرایط، قلم عالمان برتر از خون شهیدان است.

سوال پيامبر (صلی الله علیه وآله) از خداوند در شب معراج

در شب معراج، وجود مقدس پیامبر (صلی الله علیه و آله) از خدا سوال کرد: ای پروردگارم! بهترین و افضل اعمال کدام است؟ حضرت حق فرمود ...قرآن درياي عميق و گسترده‌ای است كه گنجينه‌هاي آن پاياني ندارد، در هر دوره و تاريخي مي‌توان مرواريدهايي از آن صيد كرد كه به كار آن روز تو بيايد، حتي اگر هزاران سال از نزول آن گذشته باشد.برآنيم تا در هر شماره، اين گنجينه‌هاي گرانقدر را به تماشا بنشينيم و مرواريدهايي صيد كنيم به اندازه وسع خود.سعادت و صلاح جامعه وقتی محقق می‌شود که جامعه مسلمين با «تعاونوا علی البرّ و التقوی» يا به عبارتى با ايمان و عمل صالح ناشى از ترس خدا اجتماع كنند.خوبي‌ها در اطاعت و بندگي خدا خلاصه مي‌شود.خوبی‌ها، در اطاعت و بندگی خدا خلاصه می‌شود و در اين راه باید صبر کرد. تقوا نیز انجام واجبات و ترک محرمات و محاسبه این اعمال است و این چنین است که طبق فرمایش مولا علی (علیه السلام) مرکبی است که صاحبش را تا دل بهشت می‌برد، البته وقتی که طبق خواسته و رضای خدا رفتار شود.

در خلوت ناب پیامبر (صلی الله علیه وآله) با خدا در شب معراج، به رازهایی میان آن دو برخورد می‌کنیم که همین رازها می‌تواند اساسی‌ترین مطالبی باشد که بايد در این دنیا به آن‌ها توجه کرد و بهترین استفاده‌ها را از آنها برد.در خلوت‌ترین خلوت‌ها، خدا و پیامبر(صلی الله علیه وآله) با يكدیگر سؤال و جواب‌هایی داشتند و راه‌هایی را برای همه انسان‌های معراجی گشودند.

افضل اعمال نزد خداوند متعال چيست؟

در شب معراج، وجود مقدس پیامبر(صلی الله علیه و آله) از خدا سوال کرد: ای پروردگارم! بهترین و افضل اعمال کدام است؟ آدم زرنگ را ببینید، رفته است با خدا خلوت کند، حالا سؤال می‌کند كه بهترین و افضل اعمال چیست؟ حضرت حق فرمود: «لَيْسَ شَيْ‏ءٌ عِنْدِي أَفْضَلَ مِنَ التَّوَكُّلِ عَلَيَّ وَ الرِّضَا بِمَا قَسَمْتُ»؛ پیش من هیچ عملی بهتر از «توکل» و «رضا» به آنچه قسمت بنده‌ام کرده‌ام، نیست(21).

توكل به چه معناست؟

پس برای ورود به مسئله رضا و اینکه چگونه «راضیة مرضیه» اتفاق می‌افتد، به مروارید توکل رسیدیم. توکل یعنی آن‌چنان اطمینان به مدیریت و برنامه‌های خداوند نسبت به خودت و جامعه‌ات داشته باشی که تماماً او را در همه امور وکیل خود قرار دهی و مطمئن باشی او با تمام قدرت و در نهایت دقت و حکمت امور بند‌گانش را به عهده گرفته و بندگان باید با اطمینان به خدا از دستورات او پیروی کنند و هیچ دغدغه‌ای نداشته باشند.یکی از وسوسه‌های شیطان این است که می‌آید و با وسوسه‌های خود سر به سر من و شما می‌گذارد و مي‌گويد که توكل هم شد کار؟ اما می‌بینیم که امام حسین (علیه السلام) متوجه بودند وقتي به خدا توکل مي‌كنند چه اندازه خداوند به جای ايشان در راستای هدف، نقش می‌آفریند.

نگران وسعت عمل نباشیم، نگران غفلت از نقش خدا باشیم

خداوند به پیامبر فرمود: «افضل اعمال، توکل است». بايد توجه داشت كه توکل یک فعالیت بدنی نیست، بلكه یک شعور قلبی است که باید ریشه و پایه همه اعمال ما باشد.ممکن است در ابتدا سخت باشد به قلب بفهمانیم كه خدا او را از ياد نبرده‌ است، اما نبايد دست به کارهایی بزنیم که گویا آزاد و به خود واگذاشته شده‌ایم. اگر به ابزارها امید داشته باشيم، وقتی خداوند ما را از اين ابزارها محروم کند، پریشان می‌شویم و نمي‌دانيم چه بايد بكنيم.همه این سرگردانی‌ها به اين جهت است که خواستیم بدون توکل به خدا زندگی کنیم، به همين دليل زندگی همراه با وفا و صفا به زندگی همراه با خشم و حرص و خوشحالی‌های غافلانه تبدیل شد. بايد توجه داشته باشيم غفلت از توکل و دست و پا زدن در اسباب‌ها موجب می‌شود خدا هم ما را به خودمان واگذارد.ما باید خود را چون طفلی بدانیم که خداوند در آغوش رحمت خود قرار داده است و بدانیم اگر خود را مستقل پنداشتیم و دست و پای بيجا زدیم، خداوند ما را به خود وامی‌گذارد.

خداوند سبب سوز و سبب ساز است

یک وقت خداوند برای رفع حوائج ما سبب می‌سازد، ولی یک وقت کار بالاتری می‌کند و آن این‌که سبب‌ها را نیز می‌سوزاند تا ما را با تمام وجود متوجه خودش سازد. اهل توکل به جایی رسیدند که متوجه شدند این سبب‌ها در قبضه خداوند است.حال خداوند یا بوسيله سبب‌ها و وسایل، حوائج بندگان را می‌دهد یا اولیاي خودش مثل ابراهیم (علیه السلام) و زکریا (علیه السلام) و مریم (سلام الله علیها) و غیره را بی‌سبب به حوائج می‌رساند.توکل یعنی انسان به درجه‌اي از شعور و بصیرت برسد که قلبش همواره متذکر باشد که خدا او را فراموش نکرده است و در توسل به اسباب‌ها و جنبه استقلالی برای آن‌ها قائل‌شدن، دست و پا نزند.

ره آورد توکل بر خداوند

تقوا کلید هر در بسته است، چون «من یتق الله یجعل له مخرجا»؛ خداوند برای انسان متقی از جايى كه احتمالش را هم نمی‌دهد رزق مـادى و مـعـنـوي را فـراهـم مى‌کند و اوست كـه ولى و عـهـده‌دار سـرپـرسـتـى بـنـده مـتـوكـل خـويـش اسـت. او بنده متوكل خود را از پـرتگاه هلاكت بيرون مى‌كشد و از طريقى كه خود او پيش‌بينى آن را نمى‌كند به او روزى می‌دهد.چـنـيـن بـنـده‌اى بـه خـاطـر ايـنـكـه بـر خـداى تـعـالى تـوكـل كـرده و هـمـه امـور خـود را بـه او واگـذار نـمـوده، هـيـچ چـيـز از كـمـال و نـعـمت‌هايى را كه قدرت به دست آوردن آن را در خود مى‌بيند، از دست نمى‌دهد.خلاصه آنچه را كه اميدوار بود به وسيله سعى و كوشش خود بدست آورد، همان را خداى تـعـالى بـرايـش فـراهـم مى‌كـنـد، بـراى ايـنـكـه او بـه خداوند تـوكـل كـرده و كـسى كه بر خدا توكل كند، خدا همه كاره او مى‌شود.

تفاوت سبب سازي خداوند با اسباب ظاهري

هيچ سبب از اسباب ظاهرى به اين صورت نيست؛ زيرا هر سببى را كه در نظر بگيرید يك‌بار به کار مى‌آید و بار ديگر نه، ولى خداى تعالى اين طور نيست: «ان اللّه بالغ امره»؛ چون تـمـامـى امـور در حـيـطـه قـدرت خـداى تـعـالى اسـت: «قـد جعل اللّه لكل شىء قدرا» و وقتى حدود و اندازه هر موجودى را خداى تعالى معين مى‌كند، بنده متوكل هم كه يكى از موجودات است از سيطره قدرت خدا خارج نيست، پس اندازه‌ها و حدود او نيز به دست خداست(22).

بهترين علم و بصيرت و عامل موثر در خلع سلاح شيطان

الرِّضَا بِمَا قَسَمْتُ. نکته دوم يعني «رضا» از نکاتی است که در خلع سلاح شیطان بسیار مؤثر است و بهترین علم و بصیرت محسوب می‌شود. رضا به این معناست که به آنچه خدا به تو داده راضی شوی.اين كه انسان به اين باور برسد كه بهترین شرایط براي او همین است که خداوند شکل داده و راه ارتباط صحیح با خدا در همان شکلی است که خداوند برای او قرار داده، مي‌تواند باعث شود انسان به مقام رضا برسد.خدا اگر بخواهد انسان نجات یابد به او چه می‌گوید؟ مسلّم می‌فرماید: راضی شو به آن چه به تو داده‌ام؛ چون می‌داند چه اندازه باید به هر کس روزي بدهد تا امور او را اصلاح کرده باشد.

چرا خداوند امكانات متفاوتي به بندگانش داده است؟

خداوند به جهت مهربانی با بندگان است که امکانات را به صورت متفاوت بین آن‌ها تقسیم می‌کند و او بهتر از هر كسي می‌داند كه ما با چه چیز و چه امکاناتی نجات پیدا می‌کنیم.مگر می‌شود ما از یاد خدا برويم؟ خداوند تمام شرایط تعالی ما را فراهم کرده و هیچ‌کس - چه خوب، چه بد - از یاد او نرفته است. خداي تعالي پیغمبران را برای همه فرستاد و آن‌ها دائماً به همان انسان‌های منحرف تذکر ‌دادند که بیایید و دین خدا را بپذیرید تا از هلاکت نجات یابید.

خدا به فکر ماست و قرآن برای نجات ما

خداوند می‌فرماید: «لَقَدْ أَنزَلْنَا إِلَيْكُمْ كِتَابًا فِيهِ ذِكْرُكُمْ أَفَلا تَعْقِلُونَ»؛ در حقيقت ما كتابى به سوى شما نازل كرديم كه ياد شما در آن است، آيا نمى‏انديشيد (23).در واقع می‌خواهد بفرماید اگر کمی فکر کنید می‌بینید در سراسر این قرآن ما به فکر شما بوده‌ایم و برای نجات شما اين كتاب را نازل کرده‌ایم.ما باید این نکته را خیلی جدي بگیریم و بگوییم: خدایا! ما به آنچه برای ما مقدر فرموده‌ای راضی هستیم، «اللهم فاجعل نفسی مطمئنه بقدرک و راضیه بقضائک» (24).خدا می‌داند همه بهشت‌ها در چنین حالتی ظاهر می‌شوند و حجاب‌های ظلمانی از جلوي قلب ما کنار می‌روند و زمینه ارتباط با خدا به نحو بسیار مطلوبی فراهم می‌گردد.

نتيجه راضي بودن به رضاي خدا

به عبارت دیگر، اگر راضي به رضاي خدا باشيم قلبمان باز خواهد شد و امکان ارتباط با حقایق برایمان فراهم می‌شود، چون اهل بهشت، اهل رضا به قسمتی بودند که خداوند برای آن‌ها مقدر کرده بود و فعالیت‌های اجتماعی آن‌ها در راستای انجام وظایف و جوابگویی به همان قسمتی بوده که خدا مقدر فرموده است.

مفهوم دعا

دعا در لغت به هر درخواستی اطلاق می شود; امادر شرع به معنای درخواست انسان از خداوند به صورت تضرع و زاری است و گاه به معنای تقدیس و ستایش خداوند و نظایر آن.

بهترین عبادت

دعا از بهترین عبادتهاست و به عبودیتی که خداوند آن را ازبندگان خویش خواسته، راهگشاتر است. در آیات و روایات به این موضوع اشاره شده است: حضرت حق می فرماید: (قل ما یعبوبکم ربی لولا دعاوکم)بگو: اگر دعای شما نباشد، پروردگارم به شما توجهی نمی کند.در آیه ای دیگر نیز می فرماید: (ادعونی استجب لکم ان الذین یستکبرون عن عبادتی سیدخلون جهنم داخرین) مرا بخوانید تا اجابت کنم. کسانی که از عبادتم سرکشی می کنند، باخواری وارد جهنم می شوند.با توجه به آنکه «عبادتی » در آیه فوق به «دعائی » تفسیرشده، این آیه اهمیت بسیار دعا را نشان می دهد. امام باقر(ع) می فرماید: هیچ عملی در پیشگاه الهی از طلب آنچه نزد خداونداست، بهتر نیست و هیچ کس در پیشگاه الهی منفورتر از آنکه ازعبادت سرکشی کند و چیزهایی که نزد او است نمی خواهد، نیست.

دعا، سلاح مؤمن

در حدیثی آمده است: افضل العبادة الدّعا. بهترین عبادتها، دعاست. حدیث دیگر، حدیث نبوی است. آن حضرت، به اصحابِ خود فرمود: «علی ادُّلکم علی سلاح ینجیکم من اعدائکم و یدرّ ارزاقکم؟» «آیا می‌خواهید سلاحی را به شما نشان دهم که هم شما را از دشمن حفظ می‌کند و نجات می‌دهد و هم روزی‌تان را فراوان می‌کند؟» این، همان خواستن از خدا برای برآورده شدن حاجات است. «قالوا: بلی یا رسول‌اللَّه.» «عرض کردند: بلی؛ بفرمایید.» فرمود: «قال تدعون ربکم.» «خدا را دعا کنید؛ خدا را بخوانید.» «باللّیل و النّهار.» «شب و روز.» «فانّ سلاح المؤمن الدّعا.» «سلاح مؤمن، دعاست.» یعنی دنبال حاجات رفتن، با سلاح دعا. با دشمن، با حادثه و با بلیّه در افتادن، با سلاح دعا.همچنین آن حضرت می فرماید: «بهترین عبادت، دعاست.» در روایتی صحیح چنین آمده است: دو نفر در یک زمان شروع به خواندن نمازکردند. سپس یکی از آنان به تلاوت قرآن مشغول شد و کمتر دعاکرد. دیگری به دعا مشغول شد و کمتر قرآن تلاوت کرد. از امام صادق(ع) پرسیدند: کدام یک از آن عمل ها بهتر است؟ حضرت فرمود:هردو خوب است.راوی می گوید: می دانستم هردو نیک است و فضیلت دارد. (می خواستم بدانم فضیلت کدام یک بیشتر است؟) امام فرمود: دعا بهتر است، مگر نشنیده ای که خداوند عزوجل می فرماید:(ان الذین یستکبرون عن عبادتی سیدخلون جهنم داخرین.) بعد امام فرمود: به خدا سوگند، دعا عبادت است; به خداسوگند،دعا عبادت است; به خدا سوگند، دعا افضل است. آیا دعا عبادت نیست؟! به خدا سوگند، دعا عبادت است; به خدا قسم، دعا عبادت است. آیا دعا مشکل ترین عبادات نیست؟! به خدا قسم، دعامشکل ترین آنهاست; به خدا سوگند، دعا سخت ترین آنهاست.

امیرمومنان(ع) می فرماید: «احب الاعمال الی الله تعالی فی الارض، الدعاء» در پیشگاه الهی بهترین کارها در زمین دعاست.

و نیز آن حضرت فرمود: «الدعاء مفاتیح النجاح و مقالیدالفلاح و خیر الدعاء ما صدر عن صدر نقی و قلب شجی و فی المناجاه سبب النجاه و بالاخلاص یکون الخلاص، فاذا اشتدالفزع فالی الله المفزع.» دعا کلیدهای رستگاری و پیروزی است. بهترین دعا آن است که از سینه ای پاک وقلبی اندوهناک صادر شود. دعا در راز و نیاز، سبب نجات است وراحتی با اخلاص پدید می آید. از این رو، وقتی ترس و نگرانی شدت پیدا می کند، باید به خداوند پناه برد.

بافضیلت ترین دعا

بر اساس پاره ای از احادیث، با فضیلت ترین دعا دعایی است که مصادف با بهترین زمانها باشد. بهترین زمان عبارت است از: سحر،هنگامی که شب از نیمه بگذرد، وقت زوال آفتاب، وقت نمازهای پنج گانه،روز جمعه، ماه رمضان، روز عرفه، شبهای عیدفطر و عیدقربان و غیر آن.فضیلت ترین دعا، دعایی است که در مکانهای شریف خوانده شود و آن در کنار «حطیم » و «مستجار» و روضه شریف نبوی(ص) و تمامی مساجد و مزارهای شریف ائمه اطهار(علیهم السلام) است.و همچنین با فضیلت ترین دعاها آن است که در حالتهای خوب خوانده شود.مثلا در حال روزه، در حال نماز و تعقیب آن، در حال قرائت حمد وسوره، بین اذان و اقامه، بعد از خطبه های روز جمعه تازمانی که نماز برپا می شود، هنگامی که رقت قلب به انسان دست می دهد،زمانی که اشک جاری می شود، در وقت غربت و اضطرار و وزیدن بادها، زمانی که لشکر اسلام با لشکر کفر برخورد می کند، وقتی که اولین قطره خون شهید به زمین می ریزد وهنگامی که دست کسی که حنا بسته است به آسمان بلند می شود.

بهترین دعا

بهترین دعاها دعاهای قرآنی است. بعد از آن، دعاهایی که ازپیامبر و امامان معصوم(علیهم السلام) نقل شده است. این دعاهاشفای قلوب انسانها و کامیابی عبادت کنندگان را در پی دارد.

پی‌نوشت‌ها:

1.مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج75، ص208، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق.
2. محدّث نوری، حسین، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج5، ص119، قم، مؤسسه آل البیت (علیه‌السّلام)، چاپ اول، 1408ق.
3. محدّث نوری، حسین، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج5، ص331.
4. محدّث نوری، حسین، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج5، ص331.
5. حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج14، ص499، قم، مؤسسه آل البیت (علیه‌السّلام)، 1409ق.
6. محدّث نوری، حسین، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج1، ص131.
7. حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج14، ص499.
8. محدّث نوری، حسین، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج6، ص337.
9. محدّث نوری، حسین، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج3، ص98.
10.  حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج24، ص289.
11. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج67، ص191.
12. حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج7، ص399.
13. حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج10، ص313.
14. طوسی، محمد بن حسن، مصباح المتجهد، ص829، بیروت، مؤسسه فقه الشیعه، 1411ق.
15. علی بن موسی (امام هشتم)، الفقه المنسوب للامام الرضا (علیه‌السّلام)، ص376، مشهد، مؤسسة آل البیت (علیه‌السّلام)، چاپ اول، 1406ق.
16. نصر بن مزاحم‌، ابوالفضل، وقعة صفین، ص305، قم، مکتبة آیة الله المرعشی النجفی‌، چاپ دوم، 1404ق‌.
17. ابن قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، ص159، نجف اشرف، دار المرتضویة، چاپ اول، 1356ش.
18. شیخ صدوق، محمد بن علی، الخصال، ج‌1، ص9، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، 1362ش.
19. ابن بابویه، محمد بن علی، ‌من لا یحضره الفقیه، ج‌4، ص399، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1413ق.‌
20. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج67، ص191

21. أَنَّ النَّبِيَّ (صلی الله علیه و آله) سَأَلَ رَبَّهُ سُبْحَانَهُ لَيْلَةَ الْمِعْرَاجِ، فَقَالَ يَا رَبِّ أَيُّ الْأَعْمَالِ أَفْضَلُ؟ فَقَالَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ: لَيْسَ شَيْ‏ءٌ عِنْدِي أَفْضَلَ مِنَ التَّوَكُّلِ عَلَيَّ وَ الرِّضَا بِمَا قَسَمْتُ. 

22. سوره مبارکه طلاق، آیه 2 و 3: و مـن يـتـق اللّه يـجـعـل له مـخـرجـا(2) و يـرزقـه مـن حـيـث لا يـحـتـسـب و مـن يـتـوكـل عـلى اللّه فـهـو حـسـبـه ان اللّه بـالغ امـره قـد جعل اللّه لكل شى ء قدرا(3)؛ كسى كه از خدا بترسد خدا برايش راه نجاتى از گرفتاري‌ها قرار مى‌دهد (2) و از مـسـيـرى كـه خـود او هـم احـتـمـالش را نـدهـد رزقـش مى‌دهـد و كـسـى كـه بـر خـدا توكل كند خدا همه كاره‌ او مى‌شود كه خدا دستور خود را به انجام مى‌رساند و خدا براى هر چيزى اندازه‌اى قرار داده.

23.سوره مبارکه انبیا، آیه 10: لقد انزلنا اليكم كتابا فيه ذكركم افلا تعقلون؛ به شما كتابى نازل كرده‌ايم كه يادبود شما در آن است چرا نمى‌فهميد؟

24. فرازی از زیارت امین الله